Teatro di Marcello to jedna z najważniejszych atrakcji Włoch, położona w historycznej części Rzymu (Roma), na prawym brzegu Tybru (Tevere), w pobliżu Piazza Venezia. Jest to słynny poprzednik Koloseum (Colosseo) i jeden z największych budynków w starożytnym Rzymie.
Historia: Idea Cezara
Spektakularne budynki były aktywnie wznoszone podczas Cesarstwa Rzymskiego: był to najłatwiejszy sposób na zdobycie popularności ludzi i odciągnięcie ich od polityki.
Pomysł zbudowania budynku wielkiego teatru przyszedł do Juliusza Cezara (Caius Iulius Caesar): chciał zbudować teatr o większej powierzchni, zbudowany w 55 rpne e. Zaprzysięgły wróg Cezara - Pompejusz (Gnaeus Pompeius Magnus).
Wybierając miejsce do budowy, Cezar nakazał oczyścić to miejsce, niszcząc kilka świeckich budynków i kilka budynków religijnych na Campus Martius, w tym Świątynię Bogini Pobożności (Tempio della Dea Pietas).W 44 pne e. budowa rozpoczęła się, ale nie mogła zostać ukończona z powodu śmierci wielkiego cesarza.
Projekt Augusta
W 17 pne e. cesarz rzymski Oktawian August (Cajusz Iuliusz Cezar Oktawian August) postanowił zrealizować projekt Cezara, ale na jeszcze większą skalę.
Oktawian August nakazał wyczyszczenie dodatkowego terytorium Pola Marsowego, dlatego konieczne było zburzenie cyrku Flaminia. Na placu budowy wykopano stosy, aby wzmocnić fundament budynku. Następnie na palach zainstalowano betonowy fundament o grubości 6,35 metra.
Po przygotowaniu miejsca August zlecił budowę dużego teatru ku pamięci swojego siostrzeńca, syna jego siostry Oktawii, Marka Marcellusa (Marcus Marcellus), który był żonaty z córką Augusta i miał być jego następcą, ale zmarł z powodu poważnej choroby.
Funkcje artystyczne
W 12 pne e. budowa 3 poziomów, mieszczących 12 000 widzów siedzących i 2 tysiące stojących, była gotowa. Amfiteatr zadziwił współczesnymi rozmiarami:
- 30 metrów wysokości;
- 130 metrów średnicy;
- Scena ma 90 metrów długości;
- 41 łuków;
- 42 pół kolumny.
Podziwiał nie tylko rozmiar, ale także decyzję stylistyczną:
- Budynek na fundamencie betonowym jest zbudowany z tufu, wyłożony panelami z białego trawertynu;
- Pierwszy poziom został zaprojektowany w stylu doryckim (kolumny zwężające się w górę bez zdobionej podstawy, kapitele w postaci półdysków);
- Drugie piętro jest ozdobione kolumnami rzędu jonowego (z kolumnami na kręconych podstawach, z charakterystycznymi lokami wielkich liter, z wystrojem na półce poziomu);
- Głównym elementem trzeciego poziomu była kolumnada ze stolicami zakonu korynckiego;
- Wewnątrz teatru znajdowała się kaplica boskiej bogini Carmenta;
- Do amfiteatru dodano portyk na cześć siostry Oktawiana Augusta - Oktawii.
August nakazał, aby aranżacja wnętrza teatru przewyższyła wszystkie poprzednie budynki swoim blaskiem. Teatr Marcellus został ozdobiony:
- Marmurowe posągi;
- 36 dużych waz z brązu, rozmieszczonych na obwodzie w celu wzmocnienia dźwięku;
- Maski bohaterów komedii i tragedii.
Wewnętrzna część składała się z trzech poziomów marmurowych schodów, podzielonych na sektory dla szlachetnych obywateli, miejsca dla kobiet, oddzielne terytorium dla zwykłych ludzi i niewolników. Oddzielnie od miejsc dla publiczności znajdowała się budka cesarza.
Naprzeciw rzędów dla publiczności znajdowało się pomieszczenie na rekwizyty i przygotowanie aktorów do wyjścia - scena (skena). Z tego budynku aktorzy poszli do orkiestry - okrągłej platformy przed lub nad sceną. Tam też znajdował się chór towarzyszący całej dramatycznej akcji.
Co ciekawe, w celu ochrony publiczności przed słońcem w starożytnych teatrach zastosowano markizę, którą można przeciągnąć nad całym amfiteatrem.
Sądząc po starych planach i pozostałościach teatru, scena z przedłużeniami po bokach wychodziła na Tyber. Półkolisty amfiteatr był skierowany w stronę miasta. W łukach amfiteatru znajdowały się magazyny i sklepy.
Historia dwóch tysiącleci
Teatr Marcellus został dwukrotnie odnowiony:
- W I wieku pod panowaniem cesarza Wespazjana (Tytus Flawiusz Wespazjan);
- W III wieku pod panowaniem cesarza Aleksandra Północnego (Marek Aureliusz Severus Aleksandrus).
W IV wieku naszej ery e. teatr nie był już wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem, miejscowi mieszkańcy zaczęli go demontować do budowy domów, naprawy mostów miejskich, okazało się, że został opuszczony. W średniowieczu budynek był wykorzystywany jako warowna budowla obronna.
W XII wieku członkowie rodziny Favvi zbudowali fortecę na ruinach starożytnego teatru. W XIII wieku klan Savelli przekształcił fortecę w pałac. W XVI wieku pozostałości teatru, średniowiecznej fortecy i palazzo stały się podstawą do budowy rezydencji szlacheckiej i zamożnej rodziny Orsini, która pozostała właścicielem tego budynku od lat 30. XX wieku. Przestrzeń pod potężnymi łukami wynajęli właściciele sklepów i warsztatów.
W 1926 r., Na polecenie Benito Mussoliniego, łuki zostały uwolnione ze sklepów i mieszkań i rozpoczęła się renowacja teatru, która trwała do 1932 r.
Teatr dzisiaj
Marcellus Theatre to jedyny zachowany teatr z czasów starożytnego Rzymu zbudowany przed naszą erą. Teraz możemy obserwować 16 dobrze zachowanych łuków pierwszego poziomu, na których odbywają się koncerty i festiwale, fragmenty drugiego poziomu, a zamiast trzeciego poziomu, przed widownią pojawiają się elementy XII-wiecznej średniowiecznej nadbudówki i nowoczesnych budynków mieszkalnych.
Zalecamy przeczytanie:
- Arena di Verona
- Teatry w Rzymie - przewodnik po teatrze
Jak się tam dostać
Teatr Marcellus znajduje się przy Via del Teatro di Marcello. Można do niego dojść pieszo ze stacji metra Circo Massimo.
W pobliżu znajdują się inne znane atrakcje - Kapitol, Usta Truth, Circus Maximus i obszar żydowskiego getta.
