Do XX wieku historia rzeźby starożytnej budowana była w sekwencji chronologicznej - najpierw Grecja (rozkwit sztuki z V-IV wieku pne), a następnie Rzym (szczyt wzrostu z I-II wieku pne). Sztuka starożytnego Rzymu (Roma) była uważana za późny wyraz greckich tradycji kulturowych, zakończenie dzieła okresu starożytności.
Po opublikowaniu dzieł krytyków sztuki Ranuccio Bianchi-Bandinelli, Otto Brendel, antykwolodzy uznali sztukę rzymską za zjawisko charakterystyczne i wyjątkowe. Rzeźba starożytnego Rzymu zaczęła być uważana za szkołę klasycznego rzemiosła, której historia nie została jeszcze napisana.
Formacja sztuki rzymskiej (VIII - I wiek. Pne. E.)
W VIII wieku. Pne e. starożytni rzymscy mistrzowie odepchnęli się od tradycji greckich rzeźbiarzy i zaczęli opanowywać niezależną kreatywność.
Historia starożytnej sztuki rzymskiej dzieli się na cztery etapy:
- Najstarsza era (VIII-V wieku pne)
- Era republikańska, okres formacji (V - I wiek. Pne. E.)
- Okres świetności rzymskiej sztuki imperialnej (I - II wiek ne)
- Wiek kryzysu (III - IV wiek ne)
Początki starożytnej rzeźby rzymskiej to sztuka Włochów i Etrusków, którzy tworzyli oryginalne zabytki kultury. Najbardziej znanym artefaktem jest wojownik z Capestrano (Guerriero di Capestrano).
Rzeźbiarze z najdawniejszych czasów tworzyli wizerunki portretowe, kamienne płaskorzeźby, które różniły się od dzieł greckich przeciętną jakością wykonania.
Rozbudowano świątynną rzeźbę z terakoty o funkcjach dekoracyjnych i religijnych. Pojawiły się duże posągi bogów, przekraczające rozmiary posągów greckich. W 1916 r. Na terenie starożytnego miasta Etruscans Veii znaleziono wspaniałe terakotowe posągi Apolla, Hermesa i Wenus, które zostały stworzone do dekoracji zewnętrznej świątyni Apolla (550 - 520 pne).
Cechy starożytnej rzeźby rzymskiej
Rzymscy mistrzowie odeszli od tradycji greckich rzeźbiarzy i nie stworzyli wizerunków idealnej osoby. Indywidualność przechodzi przez całą historię portretu rzymskiego, który opiera się na religijnym zwyczaju tworzenia pośmiertnych masek.
Patrycjanie mieli prawo zachować w swoich domach wygląd zmarłego przodka. Im więcej portretów, tym szlachetniejszy jest klan. To wyjaśnia cechę cechy rzeźby rzymskiej: realizm, konkretność, znajomość mimiki i mięśni twarzy.
Praca wyróżnia się emocjonalnym chłodem i dystansem. Otwartej plastyczności greckich rzeźb przeciwstawia się wizerunek Rzymianina, który podczas modlitwy zakrywał głowę krawędzią ubrania.
Greccy mistrzowie widzieli typ człowieka: sportowca, filozofa, dowódcę. Rzymscy rzeźbiarze tworzyli portrety w duchu ostatecznego naturalizmu, konkretyzowali cechy charakteru osoby, jej indywidualne cechy.
Do greckich próbek sztuki plastycznej (posąg, herme) rzeźbiarze Rzymu dodają nową formę portretu - popiersie.
Rzeźbiarz Hellen połączył kreatywność z poetyckim mitem. Rzymski rzeźbiarz postrzega świat w różnych formach.
W przeciwieństwie do Greków, w okresie późnej republiki (264–27 pne) Rzymianie niewiele zrobili z monumentalną rzeźbą. Preferowano brązowe statuetki wybitnych postaci i bogów.
Dekret Senatu regulował rozmiar, materiał, charakter posągu. Portret jeździecki i pancerny można było ustalić tylko w przypadku triumfu wojskowego. Zadaniem rzeźbiarzy było uchwycenie rodziny, cech plemiennych, rangi społecznej i statusu Rzymian.
Wiele prac zostało zidentyfikowanych lub ma napis na cokole z informacją o modelu, ale nazwiska starożytnych rzymskich malarzy portretowych nie zostały zachowane.
Rodzaje i gatunki
Rzeźba starożytnego Rzymu składa się z dwóch rodzajów:
- Ulga („wysoka” - wysoka ulga; „niska” - płaskorzeźba).
- Okrągła rzeźba (statua, popiersie, kompozycja, figurka)
Naukowcy o złożonej nauce starożytnej zidentyfikowali główne gatunki rzeźby rzymskiej:
- historyczne;
- mitologiczny;
- alegoryczny;
- symboliczny
- bitwa;
- portret
Jednym z głównych rodzajów dzieł sztuki w Rzymie jest ulga. Mistrzowie są skłonni do analizy, szczegółowego obrazu obrazów, niezawodnie rejestrują wydarzenia historyczne. Główne ogrodzenie Ołtarza Pokoju w Rzymie (13–9 lat pne), płaskorzeźby okresu cesarskiego - łuki Trajana w Benevento (114–117 lat) są uważane za arcydzieło czasów wczesnego księstwa.
Cechy świetnej rzeźby
Zmiana dynastii cesarskich wpłynęła na cechy stylistyczne starożytnej rzeźby rzymskiej.
Principate Augustus
Antykolodzy nazywają czasy panowania Oktawiana, nazywanego Augustem (Octavianus Augustus), „złotym wiekiem” państwa rzymskiego (27 pne - 14 ne).
Grecka rzeźba okresu klasycznego o surowych formach stanowi przykład dla władcy w tworzeniu wspaniałego imperium. W rzeźbie portretowej poszczególne elementy są wygładzone. Typowym standardem jest ogólny wygląd, który zadowala zleceniodawcę.
Idealizacja obrazu jest wyraźnie widoczna w posągach zainstalowanych na forum, przed Panteonem (Panthevm), rzymską świątynią Marsa Avengera (Tempio di Marte Ultore nel Foro di Roma). W 1863 r. W Prima Porta znaleziono dwumetrowy posąg z brązu, zamówiony przez rzymski senat.
August jest reprezentowany przez majestatycznego potomka bogów, u którego stóp Amur leży na delfinie. Ulga na skorupie mówi ludziom o zwycięstwach cesarza w wielu bitwach. (Muzeum Chiaramonti - Museo Chiaramonti - Watykan).
Mistrzowie tworzą niezależne portrety kobiet. Po raz pierwszy pojawiają się rzeźbiarskie obrazy dzieci. Na obrazie z lewej płaskorzeźby Ołtarza Pokoju (Ara Pacis) piękna Bogini Ziemi Tellus (Tellus) trzyma na kolanach dwoje dzieci otoczonych postaciami dobrze karmionych zwierząt.
Sztuka jest powołana do wywyższenia dobrobytu Rzymu za czasów pierwszego cesarza.
- Radzę przeczytać o: powstaniu Oktawiana
Czas Yuliev - Klavdiev (27 - 68 lat pne) i Flaviev (69 - 96 lat pne)
Za panowania Juliusza - Klavdieva i Flavieva na pierwszy plan wysuwa się monumentalna rzeźba. Gloryfikacja władzy doprowadziła do tego, że mistrzowie nadali nawet bogom charakterystyczne cechy cesarzy.
Po raz pierwszy w portretach pojawia się realizm. Na przykład posąg Klaudiusza (Tiberius Claudius Caesar Augustus Germanicus) składa się z dwóch różnych części: głowy z realistycznym obrazem starzejącej się twarzy wielkiego papieża i idealnej postaci greckiego boga Jowisza.
Wygląd linijki pokazano za pomocą rzeźby wolumetrycznej: szerokie czoło ze zmarszczkami, zwiotczała twarz, wystające uszy.
Nowy styl zastąpił gładkość poszczególnych cech popiersi portretowych realistycznym przedstawieniem rzymskich cesarzy. W marmurowych portretach farby są używane do barwienia warg, gałki oczne są zabarwione kością słoniową. W popiersiach z brązu, aby nadać blasku oczom, kamienie półszlachetne są wkładane do źrenic (portret przebiegłego maklera Pompeii Cecylii Yucundy).
Gatunek kobiecego portretu rozwija się w dwóch kierunkach: klasycznym i „werystycznym”. Bezlitosna prawdomówność znajduje odzwierciedlenie w portrecie starszej Rzymianki (Muzea Watykańskie, świeckie muzeum gregoriańskie - Museo Gregoriano Profano).
Chuda, niespokojna twarz, pomarszczone czoło, worki pod wodnistymi oczami mówią o zbliżającym się starości. Obraz kobiecy jest inaczej przedstawiany na figurze nieznajomego znalezionego przy starożytnej bramie św. Sebastiana (Porta San Sebastiano).
Półnagi Rzymianin jest przedstawiany przez Afrodytę. Kobieta dumnie pochyliła obóz, akimbo, wysunęła nogę, pokrytą nieruchomym materiałem. Głowa portretowa imperialnej rzymskiej kobiety w średnim wieku nie pasuje do idealnej figury bogini (Watykan. Muzea Kapitolińskie - Musei Capitolini).
Czas Trajana (98-117) i Adriana (117-138 gg.)
Za panowania cesarza Trajana i Hadriana rzeźba nadal wyraża wielkość Imperium. Zastosowanie różnych form determinowało dwa etapy rozwoju artystycznego: Trajana i Adriana.
Cesarz Traian (Marcus Ulpius Nerva Traianus) powraca do tradycji Republiki. Od rzeźbiarzy wymaga się zmiany bujnego wystroju na formy suche i zimne. Rzeźbiarze wychwalają Trajana jako wybitnego dowódcę i władcę.
Heroiczna interpretacja obrazu jest zgodna z oficjalnymi pomysłami. Styl portretowy charakteryzuje się brakiem emocji. Obrazy pozostają wyraziste, powiększają surowy, ascetyczny, oddany państwowemu człowiekowi. Pojawia się nowy rodzaj plastycznej sztuki - „duże popiersie”. Trójwymiarowe formy są używane tylko w portretach Trajana.
Rzymski cesarz Hadrian (Publius Aelius Traianus Hadrianus) skupił się na sztuce starożytnej Grecji.
Rzeźbiarze przedstawiają w swoich pracach harmonijne i doskonałe obrazy, podobnie jak Hellenowie. Fabuły się zmieniają, mitologiczna interpretacja obrazów, nagość plastiku nasila się. Reliefy przedstawiają sceny z polowań, ofiary dla bogów. Głównymi bohaterami są cesarz i jego ulubiony Antinus. Młody człowiek jest przedstawiany jako bóstwo lub bohater mitów. W portretach znika indywidualność, fizjonomiczna dokładność twarzy. Rzeźbiarze często przedstawiają cesarza Arystotelesa.
- Radzę przeczytać o: kolumnach starożytnego Rzymu
Czas ostatniego Antoninowa
Za panowania cesarzy Antoninus Pius (Titus Aurelius Fulvus Boionius Arrius Antoninus Pius, 138 - 161), Marcus Aurelius (Marcus Aurelius Antoninus, 161 - 180), Commodus (Lucius Aelius Aurelius Commodus, 180 - 192) Portret kwitnie. Wzrost kreatywności trwa półtora wieku. Pojawia się statua jeździecka, która staje się standardem dla kolejnych pomników jeździeckich w Europie.
Plastyczność staturatywna pokazuje indywidualność osoby, jej siłę duchową. Portrety Antonina Piusa, Marka Aureliusza nadają obrazowi opis psychologiczny (refleksja filozoficzna, sceptycyzm, lęk). Mistrzowie używają drogich materiałów: złota, srebra, kryształu górskiego. Portreciści używają specjalnej techniki, porównując obraz artystyczny z prawdziwym.
Aby stworzyć objętość loków włosów, stosuje się wiertło, podczas polerowania powierzchni twarzy stosuje się grę światłocienia. Na przykład portret Syryjczyka z polerowanego marmuru wydaje się klejnotem.
Nieregularne rysy twarzy są niewidoczne z blasku wewnętrznego piękna kobiety, subtelnie przenoszonego przez rzeźbiarza (dzieło jest przechowywane w Ermitażu).
Wiek kryzysu (III - IV wiek ne)
Nasilają się sprzeczności między imperialną ideologią a rzeczywistością. Hasła władzy dotyczące wolności, szczęścia, równości stają się nieistotne w warunkach rozpadającego się imperium. Halo cesarza jako przedstawiciela boskiej władzy spada. Zmienia się styl rzymskiej rzeźby:
- antyczne pomysły są zastępowane nowymi, chrześcijańskimi;
- rzadko tworzą portrety kobiet i dzieci;
- rzeźbiarze nie chcą idealizować obrazów (portret Nerona);
- zdominowany przez ostrożność, podejrzenie, tragedię.
Najsłynniejsze dzieła
Krwawe wydarzenia wymazały nazwiska rzeźbiarzy. Znany jest tylko etruski mistrz Vulka, który pracował pod koniec VI-V wieku pne i wspomniany przez encyklopedycznego pisarza starożytności Pliniusza.
Wilk Kapitoliński
Rzeźba z brązu wykonana w V wieku pne. Etruski pomnik sztuki przedstawia wilczaka (Lupa Capitolina) karmiącego dwoje dzieci mlekiem.
Przyszli założyciele Rzymu, których rodzicami byli bóg wojny Mars i westal Sylvia, zostali zakładnikami walki o władzę. Romulus i Remus, wrzuceni do Tybru, zostali znalezieni i pielęgnowani przez wilczycę, zwaną „matką Rzymu”. Legendarna rzeźba o niewłaściwych proporcjach, prymitywizacja fabuły wyróżnia się ostrą dynamiką i temperamentem. Datowanie rzeźby wilczyca kapitolińska budzi kontrowersje wśród naukowców. Uważa się, że odlano brązowe obrazy bliźniaków wykonane w XV wieku. Autorstwo dzieła przypisuje się florenckiemu renesansowemu rzeźbiarzowi Antonio del Pollaiolo (Antonio del Pollaiolo). Główny symbol miasta znajduje się w rzymskich muzeach kapitolińskich (Musei Capitolini).
Chłopiec drzazgi
Splinter Removing Boy (Spinario) - rzeźba z brązu autorstwa nieznanego autora powstała w połowie I wieku. Pne e., jest kopią greckiego posągu.
Historycy interpretują obraz chłopca wyciągającego drzazgę na różne sposoby:
- Spartański biegacz, pokonując ból, był pierwszym, który ukończył;
- pasterz z prowincji został wysłany z wiadomością o zbliżającym się ataku wrogów na Kapitol.
Po zakończeniu szlachetnej misji nastolatek pozbywa się bolesnego skoku.
Autor posągu gatunku przedstawia nagiego chłopca o pięknym muskularnym ciele, którego twarz nie wyraża cierpienia. Fabuła jest przekazywana nie przez dramat wydarzenia, ale przez wolicjonalny początek. Próbki najbardziej skopiowanej rzeźby znajdują się w różnych muzeach na całym świecie. Oryginał jest wystawiony w Capitoline Museums of Rome (Hall of Celebrations).
Radzę odwiedzić: zwiedzanie Muzeów Kapitolińskich
Laokoon i synowie
Marmurowa kompozycja rzeźbiarska przedstawia śmiertelną walkę Laokaona, kapłana boga Apolla i jego synów z wężami.
Dzieło powstało w 50 g. I wieku pne. Oe., Jest kopią niezarezerwowanego pomnika z brązu greckich rzeźbiarzy (Pergamum, 200 pne). Michelangelo Buonarroti (Michelangelo Buonarroti), wysłany przez papieża Juliusza II w celu oceny znaleziska, potwierdził dokładność dzieła i zauważył niesamowitą dynamikę i plastyczność dzieła starożytnego rzymskiego rzeźbiarza. Jedna z najsłynniejszych rzeźb starożytnego Rzymu znajduje się w Muzeum Pio-Clementino (Museo Pio-Clementino) w Watykanie.
Etruski baldachim od Chiusi
Urna z gliny z VI wieku pne jest przykładem zabytków kultu pogrzebowego.
Okładka wykonana jest w kształcie ludzkiej głowy, ozdobiona brązową maską (Canopus Chiusi). Etruski mistrz starał się zachować wygląd zmarłego: duże rysy twarzy, duży nos, wąskie usta, proste włosy z gliny. Podobieństwo do portretu było kluczem do nieśmiertelności z innego świata. Uchwyty naczynia rytualnego są wykonane w kształcie ludzkich rąk. Chęć stworzenia wiarygodnego obrazu stała się podstawą do pojawienia się etruskiego portretu (Paryż, Luwr - Musee du Louvre).
Wojownik z capestrano
Antyczny posąg z VI wieku pne (znaleziony w 1934 r.) przedstawia spokojnie stojącego wojownika (Guerriero di Capestrano) z plemienia Pitsen.
Autor odchodzi od charakterystycznego przykładu starożytnego greckiego plastiku - Kuros (statua młodego sportowca), robiąc krok lewą stopą. Oprócz Greków nieznany rzeźbiarz przedstawia postać z przesadnymi masywnymi biodrami, szerokimi ramionami, maską na twarzy, hełmem z polami o niewiarygodnych rozmiarach. Konstrukcja trójwymiarowego kształtu z bocznymi kolumnami, szczelinami między łydkami nóg i talią przekonuje nas, że posąg wojownika na piedestale należy do okrągłej rzeźby. Starożytny artefakt jest wystawiany w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Chieti.
Skrzydlate konie z terakoty
Wystrój świątyni Ara della Regina (Dell'Ara della Regina) w Tarquini został wykonany w IV wieku pne.
Postacie koni zamontowane na frontonie budynku religijnego wygięły szyje, rozłożyły skrzydła, kopnęły nogi w gotowości, by unieść boskiego jeźdźca w niebo.Bajeczne stworzenia są bliskie prawdziwym obrazom ze względu na napięcie mięśni i nerwowość ruchów. Skrzydlate konie można zobaczyć w Narodowym Muzeum Archeologicznym w Tarquinia.
Chimera z Arezzo
Chimera z Arezzo, wykonana w V wieku pne, jest uważana za szczyt starożytnego odlewu brązu.
Fantastyczna figura lwa z kozią głową i ogonem w kształcie węża jest przykładem symboliki w rzeźbie. Zwierzę ucieleśnia trójjedyny obraz Wielkiej Matki Bogów: symbol narodzin i karmienia - Koza; symbolem życia jest Lew; śmierć - wąż. Znaleziona w XVI wieku rzeźba z brązu o wysokości 79 cm jest eksponowana w Muzeum Archeologicznym we Florencji (Museo Archeologico Nazionale di Firenze).
Głowa ponurego mężczyzny
Głowa ponurego mężczyzny (Malvolta) o wysokości 16,2 cm została wykonana w drugiej połowie V wieku. Pne e.
Nieosiągalne spojrzenie na rzeźbiony obraz nadaje oczy, jednocześnie stare i młode, kapryśne usta. Historycy sztuki mają uderzające podobieństwo do „Malvolty” z głową św. Rzeźba Jerzego autorstwa Donatello (Donatello), stworzona przez mistrza renesansu po tysiącleciach. Rzeźba znaleziona w Wijii jest przechowywana w rzymskim muzeum Villa Giulia.
Marmurowa płaskorzeźba z ołtarza pokoju Augusta
Starożytne rzymskie arcydzieło, Ołtarz Pokoju (Ara Pacis Augustae), zostało wzniesione na cześć rzymskiej bogini pokoju Pax i zwycięstwa cesarza Augusta nad Galią i Hiszpanią.
Monumentalny Ołtarz Pokoju został zbudowany w Rzymie w 13 - 9 lat. Pne Platforma na Champ de Mars jest otoczona murami, pośrodku na schodach znajduje się ołtarz. Konstrukcja ta jest uważana za uderzający przykład rozkwitu rzeźbiarskiej dekoracji okresu zasad Augusta.
Dekorację ołtarza w pełni reprezentują różne płaskorzeźby: historyczne, mitologiczne, ozdobne. Fabuły poświęcone są oddzielnym, połączonym scenom. Obrazy cesarza, członków jego rodziny, poddanych różnią się podobieństwem portretów. Kwiatowy ornament z realistyczną interpretacją liści, podobnie jak koronka, zdobi zabytek kultury. Ołtarz Pokoju znajduje się w Rzymie przy Via di Ripetta, 190-180
Brutus Kapitoliński
Część rzeźby z brązu (głowa mężczyzny), odkryta podczas wykopalisk w Rzymie w 1564 roku, zrobiła plusk bezpieczeństwa.
Prace wykonane w ciągu 300 - 275 lat. BC jest uważany za arcydzieło sztuki etruskiej dzięki sile ekspresji obrazu i techniki wykonania. Jedna z najstarszych znalezionych rzeźb to podobno portret założyciela Republiki Rzymskiej, Lucjusza Iuniusa Brutusa (Lucjusza Iuniusa Brutusa, Bruto Capitolino). Twarz wydaje się żywa dzięki inkrustowanym płytkom z kości słoniowej i kolorowemu kamieniowi wstawionemu w źrenice. Rzeźbiarz przekazuje postać wybitnej osoby. Wojownik przeciwko tyranii nie poddaje się trudnościom. (Muzea Kapitolińskie, Pałac Konserwatystów).
Statua Aulus Metella
Spiżowa statua mówcy Aulus Metella (Arringatore), utworzona około 100 rpne, została znaleziona w 1566 r. Na dnie jeziora Trasimen.
Mówca, rzymski mistrz Aulus Metellus (Aulus Metellus) wyciągnął rękę do przodu i woła o uwagę. Obraz portretowy pozbawiony jest idealizacji, szczerze powiela naturę: pulchna postać, zmarszczki na twarzy, krzywe usta. Praca jest pierwszym przykładem wczesnego rzymskiego portretu. Napis na granicy togi informuje, na cześć którego wzniesiono posąg. (Narodowe muzeum archeologiczne, Florencja - Museo archeologico nazionale di Firenze).
Statua Germanika
Marmurowa rzeźba z końca I wieku Pne przedstawia bohatera rzymskiego dowódcy i męża stanu Germanika.
Przybrany siostrzeniec Tyberiusza (drugi cesarz rzymski) był człowiekiem rzadkiej urody i odwagi. W wieku 34 lat stał się ofiarą intryg pałacowych i został otruty wolno działającą trucizną. Elokwentny, zdolny do nauki dowódca wykorzystał zasłużoną miłość ludu. Nieznany rzeźbiarz przekazuje młodzieńczą wdzięk postaci i wyidealizowany obraz Germanika, którego śmierć spowodowała ogólny smutek Rzymian. (Paryż, Luwr - Musee du Louvre).
Rzeźba Herkulesa z Bull Forum
W XV wieku podczas wykopalisk starożytnego placu handlowego w Rzymie (Bull Forum) znaleziono pozłacaną rzeźbę z brązu Herkulesa.
Postać o wysokości 241 cm przedstawia wizerunek greckiego mitologicznego bohatera Heraklesa. Prace zostały ukończone w II wieku pne. Szczupły, muskularny sportowiec pokonał Kakę, który ukradł mu krowy. W prawej ręce bohatera znajduje się obniżony kij, po lewej - złote jabłka z Hesperides. Statua stała w świątyni Herkulesa zwycięzcy, zbudowanej na Bull Forum, gdzie wcześniej sprzedawano bydło. (Rzym, Muzea Kapitolińskie - Musei Capitolini).
Kobiecy portret rzeźbiarski z czasów Flavieva
Marmurowy portret młodej Rzymianki (I wiek naszej ery) odzwierciedla pragnienie żon cesarzy, ich córek i szlachetnych Rzymian, by pochwalić się ich pięknem i modą.
Wysoko złożone włosy, oczy w kształcie migdałów, puszyste brwi, długa szyja, pięknie podkreślone usta nadają obrazowi szczególną poezję. Rzeźbiarz osiągnął miękkość wyglądu dzięki wygładzeniu powierzchni marmuru techniką wykonania za pomocą wiertła. Dzieło, wykonane w specjalny sposób artystyczny, można obejrzeć w Muzeum Kapitolińskim (Musei Capitolini) w Rzymie.
Portret młodego czasu Flavieva
Poetycki obraz młodości i piękna reprezentuje marmurowe popiersie wykonane pod koniec I wieku n.e.
Indywidualne cechy młodego mężczyzny podkreślają smutne oczy, mocny podbródek i pięknie zdefiniowane usta. Rzeźbiarz umiejętnie przekazuje grube włosy, połysk oczu, elastyczność skóry, ale nie idealizuje obrazu. Obrót głowy, elastyczny kark, atletyczny obrót ramion odpowiada rzeźbom sztuki hellenistycznej. (Londyn, British Museum - British Museum).
Pomnik konny Marka Aureliusza
Jedyny jeździecki posąg Marka Aureliusza (Marek Aureliusz Antoninus), ostatni z pięciu ocalałych nam „dobrych cesarzy” Rzymu, powstał w II wieku. AD Monumentalna, pierwotnie pozłacana rzeźba przedstawia Marka Aureliusza na obrazie myśliciela, który współcześni nazywali filozofa na tronie.
Cesarz, który nie ma charakteru wojennego, jest ubrany w tunikę, sandały na bosych stopach - sandały. Idealny wygląd władcy został zidentyfikowany w XV wieku przez wybite monety: gęste kręcone włosy, wydatne kości policzkowe, wyłupiaste oczy. Zabytek starożytności przetrwał, ponieważ kościół chrześcijański przybrał postać jeźdźca dla cesarza Konstantyna. (Muzea Kapitolińskie - Musei Capitolini - Pałac Konserwatystów).
Kolekcja Ermitażu
W rzymskich salach Ermitażu (Państwowe Muzeum Ermitażu) prezentowanych jest 120 dzieł starożytnych mistrzów. Jedna z najlepszych kolekcji na świecie nie ma kopii. Wszystkie eksponaty są oryginalne. Rzeźby utrzymywały „żywe” prototypy obrazów i pokazywały istotę ludzkiej natury. Nie można pomylić cesarza żołnierza Filipa Araba (Marcus Iulius Philippus) z zarozumiałym współwładcą Marka Aureliusza - przystojnym Lucjuszem Verusem (Lucjusz Verus).
W salach prezentowane są nie tylko portrety cesarzy i członków ich rodzin, ale także rzeźby osób prywatnych. Bezimienni mistrzowie idealnie przekazali przynależność natury do typu społecznego. Opiekun rzymskiego portretu Ermitażu, dr A. A. Trofimova, nazywa popiersie nieznanego Rzymianina rzadkim eksponatem muzealnym.
Emocjonalny, tragiczny wizerunek mężczyzny o inteligentnym ironicznym spojrzeniu wciąż budzi kontrowersje wśród specjalistów na temat prototypu bohatera. Figurki, popiersia, rzeźby starożytnego Rzymu zadziwiają różnorodnością plastikowych form i bogactwem postaci.
