Kiedy po raz pierwszy przybyłem do Włoch, siedziałem w jednej z przytulnych kawiarni na promenadzie w Rimini i nie wiedziałem, jak poprosić o filiżankę kawy. Szczupła brunetka kelnerka przez długi czas patrzyła na mnie przenikliwie, uśmiechnęła się, a potem podeszła i zapytała „caffè”?
Tak, naprawdę chciałem kawy! Płonący, pachnący, nieco gorzki i pozostawiający przyjemny posmak. I byłoby wspaniale, odkładając włoskie menu, uśmiechając się do niej i mówiąc: „Si! Vorrei ordinare una tazza di caffè!” lub po prostu „Cappuccino, na ulubione!” Zamiast tego musiałem tylko wskazać linię oferowanych napojów i deserów z menu i zaśpiewać sobie piosenkę znaną z dzieciństwa.
Zaledwie kilka miesięcy później, wracając do domu z moskiewskiej kawiarni w ulewnym jesiennym deszczu, przyłapałem się na myśleniu, że od dawna znam niektóre włoskie słowa. A ta niewygodna dla mnie sytuacja z brakiem znajomości języka włoskiego może przerodzić się w żart, dać piosenkę kelnerce. Z pewnością by mnie zrozumiała.
Szczerze mówiąc, wszyscy mówimy trochę po włosku i od dzieciństwa. Zaznacz tylko jedno zdanie? A potem nie mów, że nigdy nie czytałeś tej bajki na dobranoc!
„Cipollino era figi di Cipollone e aveva sette fratelli: Cipolletto, Cipollotto, Cipolluccio e così di seguito, tutti nomi adatti ad una famiglia di cipolle”
„Jestem wesołym Cipollino, dorastałem we Włoszech. Tam, gdzie dojrzewają pomarańcze, cytryny i oliwki…” Pamiętasz?
Włoski jest niemożliwy bez historii! Jest wszędzie: w rzymskich fontannach i weneckich gondolach, na dziedzińcu Werony w Julii i pozornie prostym budynku La Scala w Mediolanie. Małe miasteczko Omenia ma swoją historię. To tutaj, w północnych Włoszech, nad brzegiem małego jeziora d'Orta, ponad 90 lat temu urodził się chłopiec Gianni, autor opowieści o chłopcu z cebuli i jego przyjaciołach, owocach i warzywach. Nawiasem mówiąc, świetny sposób na ćwiczenie nazw.
Ćwiczyć? Cebula - cipolla, cytryna - limone, pomidor - pomodoro, poziomka - fragoletta, ziemniak - patata, marchew - carota, papryka - peperone, mandarynka - mandarino, banan - banan.
Język włoski jest dla nas dobry i zrozumiały dzięki temu, że wiele słów jest odczytywanych podczas pisania. Podkreślamy przedostatnią sylabę i zaczynamy mówić po włosku.
Po Cipollino przypominamy sobie inną włoską postać. Nie, nie Pinokio, ale chłopiec Pinokio. Jego autor, Carlo Lorenzini (włoski: Carlo Lorenzini), urodził się we Florencji w 1826 roku. Po 30 latach pisarz zmienił swoje prawdziwe imię na pseudonim Collodi (itl. Collodi) na cześć nazwy małej wioski, w której urodziła się jego matka. Opowieść o drewnianym chłopcu nazywała się „Le avventure di Pinocchio. Storia d'un burattino”. Włoski „Pinokio” tłumaczy się jako „lalka”.
Zarówno Cipollino, jak i Pinokio mają podobne losy: oboje dorastali w dużych rodzinach, którzy nie zawracali sobie głowy wymyślaniem nazwisk dla siebie. Przyjaciel stolarza, który piłował Pinokio, opowiedział następującą historię: „Kiedy poznałem całą rodzinę Pinoków: mój ojciec nazywał się Pinokio, moja matka - Pinokia, dzieci - Pinokio i wszyscy czuli się wspaniale”.
Jak wiadomo z rosyjskiej wersji opowieści, Pinokio był bardzo ciekawy i kiedyś przebił długim kociołkiem kocioł namalowany na płótnie. Naprawdę chciałem jeść.
Nawiasem mówiąc, następnego dnia, po mojej niezbyt udanej historii zamawiania kawy, poszedłem rano na plażę. Właśnie minęłam tę kawiarnię. Właściciel zakładu wybiegł mi na spotkanie. Na jego twarzy pojawił się szeroki uśmiech. Dotknął czubków palców mojego ramienia, spojrzał mi w oczy i powiedział cicho: „Ciao!” Na stole, szczególnie dla mnie, była już gorąca filiżanka kawy.
„Ciao!” Przywitaj się z Włochami. „Ciao!” Mówią, żegnając się do następnego spotkania. I w tym wydaje mi się, że jest szczególny urok.
